ik zit opgesloten
in mijn eigen kamer
vol met schijt
vastgeketend
achter de muren
van mijn bedachte werkelijkheid
de kamer is pikkedonker
het voelt vertrouwd
en tegelijkertijd
weet ik diep van binnen
die gewaarwording is
geen feitelijkheid
ik heb namelijk
een deurtje ontdekt
de toegangspoort naar vrijheid
maar ik ben
op dit moment
de sleutel even kwijt
Ik lig op de bank met een chagrijnige kop. Week drie van onze quarantaine. Karin vraagt of ik weet waar haar tas is. ‘Weet ik veel’, mompel ik. ‘Kun je echt niet wat aardiger doen?’, antwoord ze. Ik negeer haar. Het is alsof ze tegen een muur praat. Een denkbeeldige muur om mijn lichaam, waarbinnen ik mezelf heb opgesloten in een kamer. Een geestelijke kamer die ook nog eens radioactieve energie uitstraalt. Een wandelende kerncentrale van somberheid en irritatie.
The only real prison that exists is my own mind. If I can conquer my mind I can conquer anything. The only jailor is myself and therefore I hold the key to my freedom.
No Contact Survivor
Duistere en afgesloten geest
Mijn vader was dé meester in zich afsluiten en het hele huis onderdompelen in somberheid. ‘Ik ging dan gewoon boven zitten’, zei mijn stiefmoeder onlangs nog over die momenten vroeger. Verschrikkelijk vond ik die weken. Ik kwam dan thuis van vrienden en trof hem aan in een pikkedonker huis alleen op de bank. Ik vroeg me altijd af wat er op die momenten in die duistere binnenkamer van hem omging. Nu 25 jaar later kan ik het hem niet meer vragen, maar ik heb erg de indruk dat ik het antwoord kan vinden in een kastje in mijn eigen binnenkamer.
Ik heb dezelfde handen. En ik krijg jouw rimpels in mijn huid. Jij hebt jouw ideeën. Ik heb mijn ideeën. En we zwerven in gedachten. Maar we komen altijd thuis.
Stef Bos
Veilige plek in mijn kop
‘We denken dat we de kamer zijn die de geest heeft gebouwd’, zegt spiritueel leraar Ram Dass over die binnenkamer. ‘We komen er allemaal steeds weer terug. Als we er een keertje uit zijn, raken we in paniek. Zwaar hijgend rennen we terug de kamer in, sluiten de deur. Hoe smerig de kamer ook is, hoe onopgemaakt het bed ook is, hoeveel beestjes er ook door de keuken kruipen, het is veilig.’ Ik herken dat heel erg. Het mezelf terug trekken in mijn kop, voelt heel vertrouwd. Als ik zo loop te mokken in huis sluit ik me extreem af, maar ook op subtiel niveau in werksituaties of in het openbare leven, kan ik die kamer opzoeken. Een veilige plek in mijn kop en lijf.
Emancipate yourself from mental slavery, None but ourselves can free our minds.
Bob Marley
Ruimtepak
In 2004 reisde ik naar Nieuw Zeeland in mijn uppie. Urenlang was ik onderweg en zat ik in bussen en vliegtuigen te fantaseren, te denken. Ik vond dat heerlijk, maar ik was me er niet heel erg van bewust dat ik dat deed. Vooral ook niet dat ik me identificeerde met al die hersenspinsels. Pas toen ik allerlei spirituele leraren hoorde praten over het eigen leven van de geest, ging er een lichtje branden. ‘Het is alsof je een ruimtepak aan krijgt bij je geboorte’, hoorde ik een goeroe zeggen. ‘Je krijgt als beloning stickers en kusjes bij alles wat je doet. Je vindt het zo leuk dat je het verschil niet meer weet tussen jezelf en het ruimtepak.’ Veel mensen leven hun hele leven in hun ruimtepak zonder dat ze het door hebben. Totaal niks mis mee natuurlijk. Maar als je eenmaal hebt ervaren dat je ook uit het pak kan, is er geen weg meer terug.
Your ego interferes, your sense of self. When you let go of the mind, the Frisbee will take its own path.
Frederick Lenz
Verliefd op iedereen
De eerste keer dat ik bewust mijn pak of binnenkamer verliet, was op een retraite van Vernon Frost, 12 jaar geleden. Met 30 anderen in een hotel in Leeds deed ik een weekend lang allemaal ademhalingsoefeningen, vertelden we over onze jeugd en moesten we elkaar ongemakkelijk lang aan kijken en zeggen dat we van elkaar hielden. Ik vond het fucking maf, maar op een zondagmiddag toen het einde dichtbij was, voelde ik me zo high dat het leek alsof ik verliefd was op alles en iedereen. Bovenal op mezelf. Ik kende dat gevoel van MDMA. Maar hier ontstond dit op natuurlijke wijze vanuit mezelf. Ik ging uit mijn hoofd, en naar mijn hart, en kwam thuis bij me Zelf.
For surfers it is the moment when they come into equilibrium with the incredible force of the wave. For skiers it is when the balance is perfect. When our skills fit the demand perfectly, then there is no anxiety. There is nothing left to do. In the moment our awareness expands.
Ram Dass
De zijn-modus
In een mindfulness training hebben we het niet over thuiskomen bij je Zelf. Maar in wezen is thuiskomen bij je Zelf de essentie van een mindfulness training. In de training noemen we dit in de zijn-modus komen of beter gezegd, Zijn. In de zijn-modus willen we geen dingen veranderen of ergens anders komen, maar probeer je daar te zijn waar je al bent. Onbevangen, open, helder, stralend, in het hier en nu. Iedereen kent deze momenten dan wel bewust of onbewust. Als je vol passie muziek maakt of de liefde bedrijft, geraakt wordt door een zonsondergang of de lieve woorden van een vriend. Alsof je even loskomt van je denken en daalt naar je hart, dat is thuiskomen bij je Zelf. Het hoeft trouwens geen blij moment te zijn. Ook onder hoogspanning kun je in deze modus komen.
No matter who you are or where you are, instinct tells you to go home.
Laura Marney,
Thich Nhat Hanh
‘Thuiskomen bij jezelf zit hem in het drinken van een kopje thee’, heeft Thich Nhat Hanh altijd gezegd. De Boeddhistisch leraar overleed twee weken geleden. Het zette me op een denkspoor naar het verleden. Meditatieavonden met mijn sangha (meditatiegroep) in Rotterdam, retraites in het EIAB, Plum Village en De Maanhoeve. Het heeft echt mijn leven veranderd. Voor het eerst in mijn leven voelde ik me echt thuis bij mezelf, door de plekken en de mensen, maar vooral door naar binnen te keren. En dan niet terug in mijn ruimtepak of die gevangenis en bedachte realiteit in mijn kop, maar naar mijn hart. Nu we de afgelopen drie weken letterlijk opgesloten zaten in ons huis raakte ik weer opgesloten in mijn hoofd. Super kut, vooral ook voor Karin. Avond aan avond lag ik somber op de bank met een kop thee (de sleutel) in mijn hand, maar het lukte me even niet om te ontsnappen.
Enlightenment is always there. Small enlightenment will bring great enlightenment. If you breathe in and are aware that you are alive—that you can touch the miracle of being alive—then that is a kind of enlightenment. Many people are alive but don’t touch the miracle of being alive.
Thich Nhat Hanh
Het spijt me
‘Wil je een kopje thee?’, vraag ik later op de avond aan Karin. We zitten samen op de bank en drinken onze thee. Het is stil. Ik zou willen zeggen dat het me spijt. Dat het me spijt dat ik haar zo negeer, dat ik zo bot ben, dat ik zorg voor zo’n negatieve sfeer in huis en geen contact maak. Ik zou willen zeggen dat ik van haar hou. Dat het me verdrietig maakt dat ze zo ongelukkig is, dat ik ongelukkig ben met deze situatie. Maar in plaats van haar te knuffelen, pak ik de afstandsbediening. Ik neem een slokje thee en ga voetbal kijken…